Lịch sử phát triển
Trước năm 1975, ở miền Nam, không có “ngành truyền nhiễm”, Đại học Y khoa Sài Gòn không có “Bộ môn nhiễm”, các bệnh viện tỉnh và huyện hầu hết không có khoa nhiễm. Tại Đại học Y khoa Saigon, các bài giảng lý thuyết, lâm sàng về bệnh truyền nhiễm do giảng viên bộ môn nội phụ trách. Trưởng khu (Chef de clinique) bệnh truyền nhiễm là Giáo sư Trần Văn Bảng có văn phòng làm việc tại Khoa Nhiễm D, Bệnh viện Chợ Quán (BVCQ), địa chỉ 190 Bến Hàm Tử (nay là 764 Võ Văn Kiệt), Phường 1, Quận 5. TP.HCM.
Bộ môn Nhiễm Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh được thành lập từ năm 1976, với nhân sự gồm GS. Trần Văn Bảng, BS. Nguyễn Duy Thanh, BS. Trần Văn Lân. Tháng 1/1977, GS. Nguyễn Duy Thanh lúc đó là Q. Giám đốc Bệnh viện Chợ Quán được cử phụ trách Bộ môn Nhiễm Trường Đại học Y Dược TP. HCM với chức vụ Phó Chủ nhiệm và là Chủ nhiệm Bộ môn đầu tiên từ 1980 đến 1995.
Các hoạt động của Bộ môn Nhiễm từ ngày đầu tiên cho đến nay vẫn được duy trì tại Bệnh viện Chợ Quán, số 190 Bến Hàm Tử, nay là Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới, 764 Võ Văn Kiệt, Phường 1, Quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh. Bệnh viện dành riêng một tầng lầu 3, phía trên khoa Nhiễm D cho hoạt động của các Bộ môn Nhiễm thuộc Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, Trường Đại học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch và Khoa Y - Đại học Quốc gia Thành Phố Hồ Chí Minh.
Hiện nay Ban Chủ nhiệm Bộ môn có 3 người gồm Tiến sĩ Lê Bửu Châu, Trưởng Bộ môn; Tiến sĩ Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó giám đốc Sở Y tế Thành Phố Hồ Chí Minh, kiêm nhiệm Phó Trưởng Bộ môn; PGS.TS Nguyễn Thị Cẩm Hường, Phó Trưởng Bộ môn. Đội ngũ giảng viên của Bộ môn Nhiễm hiện gồm 12 người gồm 02 PGS.TS, 04 tiến sĩ và 6 thạc sĩ (trong đó có 1 giảng viên đã hoàn tất chương trình học nghiên cứu sinh, đang làm thủ tục trình luận án các cấp; 03 giảng viên đang còn trong thời gian chính thức học nghiên cứu sinh). Ngoài ra, Bộ môn cũng nhận được sự hợp tác thường xuyên của 04 Phó giáo sư tiến sĩ từng là giảng viên cơ hữu của Bộ môn, nay tuy đã đến tuổi nghỉ hưu nhưng vẫn tham gia cùng với Bộ môn các hoạt động chuyên môn, giảng dạy và nghiên cứu khoa học (PGS.TS.BS Nguyễn Trần Chính, PGS.TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa, PGS.TS.BS Đông Thị Hoài Tâm và PGS.TS.BS Cao Ngọc Nga). Tất cả giảng viên đều được huấn luyện và thành thạo các kỹ năng vi tính, ngoại ngữ, sư phạm y học, phương pháp giảng dạy và phương pháp nghiên cứu khoa học, tham gia đều đặn các chương trình bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, cải tiến phương pháp giảng dạy đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ huấn luyện chuyên môn và nghiên cứu khoa học cho học viên Đại học cũng như Sau đại học. Bộ môn cũng là thành viên trong nhóm xây dựng và chuẩn bị chương trình đào tạo Y khoa mới với sự hỗ trợ của Đại học Y Havard, Hoa Kỳ. Bên cạnh đó Bộ môn cũng đã xây dựng theo kịp tiến độ chung của Khoa Y về chương trình đào tạo nội trú chương trình đổi mới và các chương trình đào tạo sau đại học khác.
Bộ môn Nhiễm bắt đầu đào tạo các khóa Sơ bộ Chuyên khoa Nhiễm từ năm 1978; bác sĩ nội trú từ năm 1978; bác sĩ chuyên khoa cấp I từ năm 1993; bác sĩ chuyên khoa cấp II từ năm 2008; thạc sĩ chuyên ngành Bệnh truyền nhiễm và các bệnh nhiệt đới từ năm 2008, nghiên cứu sinh chuyên ngành Bệnh truyền nhiễm và các bệnh nhiệt đới từ 2018. Như vậy hiện nay, bên cạnh giảng dạy sinh viên, Bộ môn được phép đào tạo tất cả các bậc học sau đại học. Lực lượng học viên chuyên ngành Truyền nhiễm sau khi học tập tại Bộ môn đã trở thành những cán bộ chủ chốt, tham gia giảng dạy, điều trị và chăm sóc sức khỏe cho người dân khắp các tỉnh thành phía Nam và Nam Trung Bộ, cũng như giảng dạy tại Bộ môn Nhiễm của các Trường Đại học có đào tạo về lĩnh vực sức khỏe.
Bộ môn Nhiễm luôn sát vai với Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới trong các hoạt động chuyên môn, chỉ đạo tuyến và thực hiện các chương trình Y tế Quốc gia. Một số giảng viên của Bộ môn cũng được Ban Giám đốc bệnh viện Bệnh Nhiệt đới tin tưởng, mời tham gia quản lý các khoa lâm sàng trong bệnh viện, gồm trưởng khoa Nhiễm B, trưởng khoa Nhiễm C, và trưởng khoa Nhiễm E.
Ngoài công tác giảng dạy, khám chữa bệnh, các giảng viên bộ môn còn tham gia thực hiện rất nhiều công trình nghiên cứu thuộc khuôn khổ hợp tác giữa Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới và Đơn vị Nghiên cứu Lâm sàng Đại học Oxford (Anh Quốc) được tổ chức Wellcome Trust tài trợ; hợp tác giữa Bộ môn và Bệnh viện Đại học Y Dược cũng như các Trung tâm, Đơn vị của nhà Trường như Trung tâm Y sinh học phân tử, giúp công tác đào tạo Sau đại học của Bộ môn được thuận lợi hơn. Nhờ sự hợp tác chặt chẽ đó, hàng năm, nhiều giảng viên trong Bộ môn đã đăng tải các bài báo khoa học có giá trị trên các tạp chí y học uy tín trong và ngoài nước.
Sứ mạng
Sứ mạng của Bộ môn là cung cấp và cập nhật kiến thức, hoàn thiện kỹ năng thực hành và định hướng phát triển chuyên ngành Truyền nhiễm. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của các Bộ môn khác tại Khoa Y – Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ môn Nhiễm đã có những bước tiến vượt bậc về xây dựng chương trình đào tạo, cải tiến phương pháp giảng dạy và nghiên cứu khoa học, hợp tác đa chuyên ngành trong và ngoài nước. Tất cả các hoạt động đó đã mang lại nhiều thay đổi quan trọng, đóng góp thiết thực, hiệu quả vào công tác giảng dạy, điều trị, phòng chống dịch bệnh, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân.
Đại dịch COVID năm 2020-2021 vừa qua đã chứng minh những kiến thức về Truyền nhiễm là vô cùng quan trọng và thiết yếu. Bộ môn Nhiễm nói riêng và ngành khoa học Truyền nhiễm nói chung là một mắt xích then chốt trong giáo dục và chăm sức khỏe toàn diện.
Trưởng bộ môn qua các thời kỳ
Tập thể Bộ môn Nhiễm
Thành tích tập thể
2005 – 2006: Tập thể lao động xuất sắc
2006 – 2007: Tập thể lao động xuất sắc
2007 – 2008: Tập thể lao động xuất sắc
2008 – 2009: Tập thể lao động xuất sắc
2009 – 2010: Tập thể lao động xuất sắc
2010 – 2011: Tập thể lao động xuất sắc
2011 – 2012: Tập thể lao động xuất sắc
2011 – 2012: Bằng khen của UBND TP HCM
2012 – 2013: Tập thể lao động xuất sắc
2012 – 2013: Bằng khen bộ Y tế
2013 – 2014: Tập thể lao động xuất sắc
2014 – 2015: Tập thể lao động xuất sắc
2015 – 2016: Tập thể lao động xuất sắc
2016 – 2017: Tập thể lao động xuất sắc
2017 – 2018: Tập thể lao động xuất sắc
2018 – 2019: Tập thể lao động xuất sắc
2019 – 2020: Tập thể lao động xuất sắc
2020 – 2021: Tập thể lao động xuất sắc
2021 – 2022: Tập thể lao động xuất sắc
2022 – 2023: Tập thể lao động xuất sắc
Hoạt động hội nghề nghiệp
Một số giảng viên Bộ môn Nhiễm là thành phần nòng cốt của các hội nghề nghiệp như Liên Chi hội Truyền nhiễm TP.HCM và Liên Chi hội Gan mật TP.HCM.